De nieuwe Democraten in de VS hebben een duidelijke visie op het fiscale beleid. Er is te veel ongelijkheid, dus moeten de Amerikaanse bedrijven en de rijkste 10% van de bevolking meer belasting betalen. Maar het Democratische kamp heeft naast fiscale ideeën ook wilde ideeën over het monetaire systeem. MMT, wat staat voor Modern Money Theory, is daarbij de nieuwe modeterm.
Simpelweg betekent MMT dat je het begrotingstekort kan laten oplopen, zolang je het maar in je eigen valuta doet. Inflatie is immers al jaren geen probleem meer. De beperkte loonstijging van de afgelopen jaren wordt als bewijsstuk A aangevoerd. Immers, hoe laag de werkloosheid ook is, de lonen stijgen niet tot nauwelijks. En als de lonen al stijgen, dan is dat niet terug te zien in de inflatie.
Toegegeven, dat is inderdaad een van de grootste mysteries onder economen. Ik denk dat het vooral komt door de grote verschillen binnen de arbeidsmarkt. De loonstijging zit vooral aan de bovenkant van de arbeidsmarkt. De onderkant van de arbeidsmarkt ondervindt steeds meer concurrentie van robots. De bestelmachines in een gemiddelde McDonald's zijn een prachtig voorbeeld. Vroeger gaven klanten de bestellingen op bij een persoon, nu bij een bestelrobot. Of het inchecken op een vliegveld. Dat is vrijwel geheel geautomatiseerd. Nu is robotisering van alle tijden. Het is met name de snelheid van deze ontwikkeling die invloed heeft op de arbeidsmarkt. Dat zorgt voor de druk op zowel de loonkosten als de inflatie.
Maar MMT is natuurlijk vooral uitgevonden om wilde ideeën te kunnen financieren. Die hebben de Democraten genoeg. Zo is er de 'Green New Deal', de verregaande vergroening van de VS. En 'Medicare for All', gratis medische voorzieningen voor iedereen. De kostenramingen lopen van $5000 mrd tot $9000 mrd per jaar. Maar met MMT is geld geen probleem meer. Je drukt gewoon wat bij.
In Zimbabwe en Venezuela hebben ze dat ook eens geprobeerd. Dat is niet echt goed afgelopen. Toegegeven, deze valuta's hadden geen status als wereldreservemunt. Maar geld is niets anders dan een briefje met vertrouwen. Wanneer het vertrouwen is vervlogen, rest er niets anders dan een stukje papier. Het gaat goed totdat het fout gaat. Maar dan is het ook niet meer terug te draaien. Met deze wilde ideeën kan het vertrouwen in de Amerikaanse dollar en de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid sterk onder komen te staan.
Ik denk dat de afkorting MMT niet voor Modern Monetary Theory staat, maar voor Magic Money Tree. Het staat iedereen vrij om in sprookjes te geloven, maar sprookjes komen meestal niet uit.
Corné van Zeijl
Corné van Zeijl is analist en strateeg bij ACTIAM. Daarnaast is hij een graag geziene beurscommentator bij onder meer RTL Z en BNR en schrijft hij columns voor verschillende media.